امروز یه چیز جالب توجه به ذهنم اومد که تصمیم گرفتم اونو در وبلاگ بنویسم و نظر شما رو هم بدونم .
این مسئله در ازتباط با زبان شناسی هست و برای بررسی ، از درس دوازدهم کتاب زبان فارسی سال سوم دبیرستان استفاده کردم .
می دونیم که معنای واژه ها و هم چنین خودِ واژه ها ، ثابت و همیشگی نیستن . ممکنه در گذر زمان برای واژه ، یکی از 4 حالت زیر پیش بیاد :
حالت اول این که ، واژه بعد از انتقال به دوره ای دیگه از زمان ، به دلایل فرهنگی ، سیاسی ، مذهبی یا اجتماعی ، کاملاً متروک و حذف بشه . این حذف احتمالاً همیشگی باشه . مثل واژه های : سوفار ، آزفنداک (=رنگین کمان ) و ...
حالت دوم این که واژه با همون معنای قدیم ، به حیاتش ادامه بده . مثل واژه های : گریه ، خنده ، شادی ، دیوار و ...
حالت سوم این که واژه هم معنای قدیم رو حفظ کنه و هم معنای جدید بگیره . مثل واژه ی یخچال ( که هم معنای یخچال طبیعی ( چاله های پر از برف ) میده و هم معنای یخچال برقی )
حالت چهارم این که واژه معنای قدیمی رو از دست بده و معنی جدید بگیره . مثل واژه ی تماشا که در قدیم به معنای راه رفتن و گردش کردن بوده و امروزه به معنای دیدن و نگاه کردنه .
حالا با توجه به این ها ، در مورد واژه ی " ترفند " چی میشه گفت ؟!!
اگه در لغت نامه جست و جو کنیم ، می بینیم که "ترفند" به معنای " حقه و کلک ، تردستی " معنا شده ، یعنی در گذشته ( وشاید حتی امروز ) واژه ی " ترفند " اگر چه به جز معنی منفی یعنی حقه و کلاهبرداری ، معنای غیر منفی هم داشته ولی وقتی متون ادبی رو می خونیم ، می بینیم از واژه ی ترفند بیش تر برای بیان معنای منفی استفاده شده .
امّا این ها همه تا قبل از به وجود اومدن کامپیوتر و سایت ترفندستان بوده !
چرا که وقتی کامپیوتر اختراع شد ، کمی بعد و بلکه هم 20 سال بعدتر ! هر کس می تونست یه کار جذّاب با کامپیوتر و با همون نرم افزار ها و با همون امکانات انجام بده که بقیه ازش خبر نداشتن ، به نوعی تردستی محسوب می شد که ایرانی ها براش واژه ی " ترفند " رو انتخاب کردن . ( حالا این که چرا واژه ی " ترفند " واسه این تردستی ها انتخاب شد و چرا از واژه ی مثلاً " نکته یابی ! " استفاده نشد ، تاریخچه ای داره که خیلی واضح نیست ! )
خلاصه این که این واژه ی "ترفند" در دنیای کامپیوتر و موبایل و سایت ها و وبلاگ ها روز به روز بیش تر به کار رفت تا این که امروز ما سایت ها و وبلاگ های زیادی رو می بینیم که این واژه جزء آدرس اونا باشه .
( البته به احتمال زیاد اول سایت ترفندستان از این واژه در دامنش استفاده کرده که بعد از اون بقیه ی سایت ها و وبلاگ ها هم از این واژه در آدرسشون استفاده کردن . مثل tarfand khaneh , Tarfand30t , Tardand Sara و ... )
علّت این کار تاکید بر واژه ی "ترفند" بوده که نشون میده اون وب سایت یا وبلاگ قاعدتاً باید جنبه ی آموزشی داشته باشه ، اونم آموزش کامپیوتر و موبایل . مثل ترفندستان ( سرزمین ترفند ) ، ترفندخانه ( خانه ی ترفند ) .
پس می بینیم که تغییر و تحولاتی در این واژه رخ داده و به خصوص در دنیای کامپیوتر ، بیش تر روی معنای مثبت اون توجه شده و معنای منفی این واژه کمرنگ تر شده . و هم چنین در زمینه های دیگه هم تقریباً همین طوره . مثلاً در بخش " ترفند زندگی " در همین سایت ترفندستان ، باز هم از واژه ی ترفند ، از معنای مثبتش استفاده شده .
معناهای مثبت واژه ی "ترفند" تقریباً اینا هستن : "نکته ی جدید "،"نکته ی ویژه " ، "نکته ی طلایی " ، " تردستی "
اما خصوصیت واژه ی "ترفند " ، کم بودن تعداد حروف و راحت تلفّظ شدن اونه که باعث شده انتخاب خوبی برای این معنای جدید باشه .
نتیجه این که به نظر من بهتره از این به بعد هم بیش تر از معنای مثبت این واژه استفاده بشه ، چرا که برای معناهای منفی واژه های بهتر و قوی تری مثل " حقّه " و "کلک" وجود دارن ! و هم چنین ، از معنای مثبت واژه ی ترفند هم به طور گسترده استفاده شده ، الآن دیگه اون قدرها غیرعادی نیست .
این مسئله در ازتباط با زبان شناسی هست و برای بررسی ، از درس دوازدهم کتاب زبان فارسی سال سوم دبیرستان استفاده کردم .
می دونیم که معنای واژه ها و هم چنین خودِ واژه ها ، ثابت و همیشگی نیستن . ممکنه در گذر زمان برای واژه ، یکی از 4 حالت زیر پیش بیاد :
حالت اول این که ، واژه بعد از انتقال به دوره ای دیگه از زمان ، به دلایل فرهنگی ، سیاسی ، مذهبی یا اجتماعی ، کاملاً متروک و حذف بشه . این حذف احتمالاً همیشگی باشه . مثل واژه های : سوفار ، آزفنداک (=رنگین کمان ) و ...
حالت دوم این که واژه با همون معنای قدیم ، به حیاتش ادامه بده . مثل واژه های : گریه ، خنده ، شادی ، دیوار و ...
حالت سوم این که واژه هم معنای قدیم رو حفظ کنه و هم معنای جدید بگیره . مثل واژه ی یخچال ( که هم معنای یخچال طبیعی ( چاله های پر از برف ) میده و هم معنای یخچال برقی )
حالت چهارم این که واژه معنای قدیمی رو از دست بده و معنی جدید بگیره . مثل واژه ی تماشا که در قدیم به معنای راه رفتن و گردش کردن بوده و امروزه به معنای دیدن و نگاه کردنه .
حالا با توجه به این ها ، در مورد واژه ی " ترفند " چی میشه گفت ؟!!
اگه در لغت نامه جست و جو کنیم ، می بینیم که "ترفند" به معنای " حقه و کلک ، تردستی " معنا شده ، یعنی در گذشته ( وشاید حتی امروز ) واژه ی " ترفند " اگر چه به جز معنی منفی یعنی حقه و کلاهبرداری ، معنای غیر منفی هم داشته ولی وقتی متون ادبی رو می خونیم ، می بینیم از واژه ی ترفند بیش تر برای بیان معنای منفی استفاده شده .
امّا این ها همه تا قبل از به وجود اومدن کامپیوتر و سایت ترفندستان بوده !
چرا که وقتی کامپیوتر اختراع شد ، کمی بعد و بلکه هم 20 سال بعدتر ! هر کس می تونست یه کار جذّاب با کامپیوتر و با همون نرم افزار ها و با همون امکانات انجام بده که بقیه ازش خبر نداشتن ، به نوعی تردستی محسوب می شد که ایرانی ها براش واژه ی " ترفند " رو انتخاب کردن . ( حالا این که چرا واژه ی " ترفند " واسه این تردستی ها انتخاب شد و چرا از واژه ی مثلاً " نکته یابی ! " استفاده نشد ، تاریخچه ای داره که خیلی واضح نیست ! )
خلاصه این که این واژه ی "ترفند" در دنیای کامپیوتر و موبایل و سایت ها و وبلاگ ها روز به روز بیش تر به کار رفت تا این که امروز ما سایت ها و وبلاگ های زیادی رو می بینیم که این واژه جزء آدرس اونا باشه .
( البته به احتمال زیاد اول سایت ترفندستان از این واژه در دامنش استفاده کرده که بعد از اون بقیه ی سایت ها و وبلاگ ها هم از این واژه در آدرسشون استفاده کردن . مثل tarfand khaneh , Tarfand30t , Tardand Sara و ... )
علّت این کار تاکید بر واژه ی "ترفند" بوده که نشون میده اون وب سایت یا وبلاگ قاعدتاً باید جنبه ی آموزشی داشته باشه ، اونم آموزش کامپیوتر و موبایل . مثل ترفندستان ( سرزمین ترفند ) ، ترفندخانه ( خانه ی ترفند ) .
پس می بینیم که تغییر و تحولاتی در این واژه رخ داده و به خصوص در دنیای کامپیوتر ، بیش تر روی معنای مثبت اون توجه شده و معنای منفی این واژه کمرنگ تر شده . و هم چنین در زمینه های دیگه هم تقریباً همین طوره . مثلاً در بخش " ترفند زندگی " در همین سایت ترفندستان ، باز هم از واژه ی ترفند ، از معنای مثبتش استفاده شده .
معناهای مثبت واژه ی "ترفند" تقریباً اینا هستن : "نکته ی جدید "،"نکته ی ویژه " ، "نکته ی طلایی " ، " تردستی "
اما خصوصیت واژه ی "ترفند " ، کم بودن تعداد حروف و راحت تلفّظ شدن اونه که باعث شده انتخاب خوبی برای این معنای جدید باشه .
نتیجه این که به نظر من بهتره از این به بعد هم بیش تر از معنای مثبت این واژه استفاده بشه ، چرا که برای معناهای منفی واژه های بهتر و قوی تری مثل " حقّه " و "کلک" وجود دارن ! و هم چنین ، از معنای مثبت واژه ی ترفند هم به طور گسترده استفاده شده ، الآن دیگه اون قدرها غیرعادی نیست .
دوستان اگه نظری دارین ، بفرمایین تا بیش تر و بهتر بررسی کنیم .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر